Η εμπειρία των κρίσεων πανικού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εμπειρία του άγχους, μια συνθήκη που είτε λιγότερο, είτε περισσότερο, είναι οικεία σε όλες και όλους μας. Η σημαντικότερη λειτουργία μιας στρεσογόνας κατάστασης είναι να μας ειδοποιήσει, να «κρούσει» τον κώδωνα του κινδύνου όταν κάτι μπορεί αν ιδωθεί ως απειλητικό ή επικίνδυνο.
Παρότι αυτός ο «μηχανισμός» σε μια πρώτη ανάγνωση μοιάζει πολύ προστατευτικός, υπάρχουν φορές που μπορεί να μας παραπλανήσει σχετικά με την επικινδυνότητα των ερεθισμάτων, να γίνει δυσφορικός και να βιωθεί ως αναντίστοιχος με όσα γίνονται γύρω μας. Αυτό που κάνει τρομακτική μια κρίση πανικού, είναι η επιμονή των έντονων συμπτωμάτων της (αίσθημα ασφυξίας, ταχυκαρδία, φόβος θανάτου, ζάλη ή τάση για λιποθυμία, εφίδρωση κ.ά.) αλλά και η ανησυχία για τη μελλοντική της εκδήλωση. Με λίγα λόγια, ότι ήρθε για να μείνει. Ότι θα μας ελέγχει ανά πάσα στιγμή, εμποδίζοντάς μας να απολαύσουμε και να χαιρόμαστε το αίσθημα της ηρεμίας.
Αν μπορούσε μια παρομοίωση να αποδώσει παραστατικά το πώς μοιάζει μια κρίση πανικού, θα ήταν με τη βοήθεια ενός συναγερμού. Φανταστείτε, λοιπόν, πως μια κρίση πανικού λειτουργεί όπως ένας συναγερμός. Και ποια είναι η βασική λειτουργία του ; Να μας ειδοποιήσει όταν κάτι δεν πάει καλά. Ένας συναγερμός, λοιπόν, χτυπά επίμονα, ηχώντας διαπεραστικά, ώστε, ό,τι κι αν κάνουμε, να στρέψουμε την προσοχή μας σε αυτόν γιατί μας μεταφέρει ένα επείγον και ιδιαίτερα σημαντικό μήνυμα. Κάπως έτσι λειτουργεί και μια κρίση πανικού. Έρχεται να μας επικοινωνήσει πως κάτι στο τώρα δε λειτουργεί. Ο λόγος που πολλές φορές δε μπορούμε να συνδέσουμε άμεσα μια κρίση πανικού με ένα επικίνδυνο στοιχείο ή συνθήκη, είναι διότι ενδεχομένως εκφράζει εσωτερικές συγκρούσεις χρόνων που στο σήμερα δεν τις αντέχουμε άλλο. Σε περιπτώσεις που πάντα ήταν δύσκολο έως και “ανεπίτρεπτο” να μιλάμε για όσα μας δυσκολεύουν, το σύμπτωμα (εν προκειμένω μια κρίση πανικού) μετουσιώνει αυτό που δε μπορεί με άλλο τρόπο να ειπωθεί. Συνθήκες που μπορεί να φέρουν στη ζωή μας μια κρίση πανικού μπορεί να είναι, για παράδειγμα, μια διαπροσωπική σχέση στην οποία δεν υπάρχει χώρος να εκφράσουμε τις ανάγκες μας. Ή μια δουλειά την οποία δεν απολαμβάνουμε καθόλου ή το ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη μετάβαση.
Κάτι που μπορεί να επηρεάσει εξίσου τον τρόπο που βιώνουμε το άγχος, είναι το πώς έχουμε δει άτομα στα σημαντικά μας περιβάλλοντα να το διαχειρίζονται. Όταν έχουμε μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου αγχογόνες καταστάσεις βιώνονταν με πανικό, αίσθημα αδιεξόδου και δυσκολία στη συμφιλίωση της απώλειας ελέγχου, είναι πολύ πιθανό να έχουμε εσωτερικεύσει αυτούς τους τρόπους (ή αλλιώς τις φωνές) και να αντιδρούμε παρομοίως, καθώς μοιάζουν πιο οικείοι. Ή, ενδέχεται, σε πρώιμες εμπειρίες μας με το άγχος, ο τρόπος που τον αντιμετωπίζαμε να επικρίνονταν από τους άλλους ως “λάθος”, ως ανεπαρκής και έτσι να εσωτερικεύσαμε την ιδέα πως είμαστε αδύναμοι/ες να σταθούμε με ψυχραιμία και απαλλαγμένοι/ες από φόβο μπροστά σε μια δυσκολία. Μπορεί, λοιπόν, να μιλάνε μέσα από εμάς φωνές άλλων (προσώπων οικογένειας, φίλων, συντρόφων, κοινωνίας), κάνοντας χειρότερο το εσωτερικό αδιέξοδο που μπορεί να βιώνουμε.
Σε περιόδους κρίσεων, λοιπόν, είτε προσωπικών είτε κοινωνικών, αυτές οι επικριτικές φωνές μπορεί να βρίσκουν λίγο παραπάνω χώρο και να μας πείθουν πως δε μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα πραγματοποιώντας αλλαγές και προχωρήματα. Η μόνη φωνή που μπορεί να σταθεί “βράχος”, με απεριόριστη αγάπη και φροντίδα είναι η δική σου. Μη την εγκαταλείπεις. Προσπαθεί να σε ταρακουνήσει, να σε προσκαλέσει να “επαναστατήσεις” σε ό,τι σε τρώει. Και στις φωνές που μας “τρώνε”, επιβάλλεται να σταματήσουμε να τις θρέφουμε!
Μια κρίση πανικού είναι μια ευκαιρία να στρέψεις το βλέμμα και την προσοχή σε ‘σένα, βάζοντας σε προτεραιότητα επιθυμίες που έμειναν για καιρό παραμελημένες. Μη την αφήσεις ανεκμετάλλευτη!
